Niewątpliwie jednym z najbardziej czarownych i oczekiwanych świąt w życiu każdego z nas są Święta Bożego Narodzenia, a z nimi nasze polskie i najpiękniejsze w świecie kolędy.
Zabiegani, nie zastanawiamy się, jak wiele one wniosły do kultury religijnej i obyczajowej Polaków. Nie ma z pewnością w Polsce pieśni śpiewanych z głębszą potrzeba serca jak właśnie kolędy, bo to one głównie stanowią atmosferę powszechnej życzliwości, będąc " arką przymierza" pomiędzy pokoleniami, przeszłością, a teraźniejszością. Tchną wielkim optymizmem, głosząc konsekwentnie wiarę w odrodzonego człowieka, szczęśliwsze czasy i przekonanie na wzajemną ludzką miłość, jednocząc wszystkich przy wigilijnym stole.
    Są wśród nich kolędy szlacheckie i ludowe, miejskie i wiejskie, żołnierskie i partyzanckie, obozowe i także te, które płynęły z myśli i pragnień rozbiorowej Polski. Wiele z nich powstało także w latach okupacji hitlerowskiej.
Do tradycji naszych  Świąt Bożego Narodzenia przyczynili się w XV wieku bracia franciszkanie i bernardyni, przynosząc do Polski obyczaj wystawiania szopki w kościele z figurą Dzieciątka. Zima i szopka   narodzenie Jezusa w ubogiej, cichej stajence, spotęgowały miłość i współczucie ludzi dla Świętej Rodziny. Kolędy układano na dworach możnowładców, składali je duchowni, organiści, bakalarze szkółek parafialnych, pisali je zarówno wierszokleci, jak i wielcy poeci. Stąd taka wielka ich różnorodność. Ale wszystkie wyszły z głębi duszy całego narodu i w większości powstawały na kresach i na terenie Galicji.
    Niestety, prawie wszystkie znane polskie kolędy są anonimowe, tak pod względem tekstu, jak i muzyki. Choć o popularność w kolędach zabiegali także wielcy polscy narodowi poeci jak Kochanowski ( "Kolęda na nowe lato"), Słowacki ( "Kolęda ze Złotej Czaszki"), czy Mickiewicz ( "Kolęda z Dziadów "), to nie osiągnęli oni większego rozgłosu. Przyjęły się tylko dwie kolędy znanych poetów : "Bóg się rodzi"- autorstwa Karpińskiego i "Mizerna cicha stajenka licha"- Lenartowicza.
W kolędach naszych jak w zwierciadle przebija się i dusza polska, i słowiańska tożsamość. Włosi lubią w kolędach pieszczotliwość, Niemcy- nakazują i upominają, a my, Polacy, radujemy się z Narodzenia Bożego, poufalimy z Dzieciątkiem. Ta naiwna a serdeczna poufałość stanowi największą polskich kolęd ozdobę. Tak wiele w nich Bartków, Maćków i Staszków opiewających Narodzenie w Betlejem; zauważmy, że to Betlejem jest tak nam bliskie, jakby stało na polskiej ziemi.
 Polskich kolęd jest prawdopodobnie około 600, a niektóre źródła podają, że znaczniej więcej. Wiele kolęd przejęliśmy także od Czechów i Niemców.
Nie sposób tutaj ominąć najsłynniejszej kolędy "Cicha noc", napisanej na Boże Narodzenie 1918 roku w  Oberndorfie przez austriackiego księdza Josefa Mohra. W tamten wigilijny wieczór ów ksiądz przywołany przez sąsiadów najbiedniejszej rodziny we wsi do słabej matki i jej nowo narodzonego dziecka ujrzał scenę niemal biblijną, przypominającą Narodzenie w Betlejem. Nędza rodziny i towarzysząca jej przy tym miłość i uśmiech matki sprawiły, że po ochrzczeniu dziecka, a następnie po odprawieniu pasterki napisał na osnowie tego wydarzenia wiersz.
Urzeczony jego pięknem tamtejszy organista Franz Xaver Gruber w tym samym dniu napisał muzykę i tak powstała słynna kolęda "Cicha noc", przełożona na 300 języków i śpiewana od przeszło 90 lat na całym świecie.
    Mijają wieki, zmieniają się obyczaje, Coraz rzadziej sami śpiewamy kolędy przy świątecznym stole. Słuchamy ich dzisiaj w zapisie cyfrowym wykonywanym przez najznakomitszych śpiewaków i zespoły.
Ale radość przeżywania betlejemskiej nocy jest nadal głęboka. Niesie nadzieję i pocieszenie, odwagę i radość. To nasze dziedzictwo.

Tekst Anna Zduńczyk INFO